COVID-19 update juni 2021
Zijn we al 'COVID-19 en MS-wijzer' geworden?
Meer dan een jaar nadat we het wereldwijde initiatief gelanceerd hebben waarin gegevens van mensen met MS over COVID-19 gedeeld worden (meer informatie kan je hier vinden en ook op MSWijzer), zijn we nog steeds niet verlost van het ‘nieuwe’ coronavirus. Corona is nog steeds minstens even onbemind, maar intussen is het virus al minder nieuw en – mede door ons project – ook minder onbekend.
Grootste database ter wereld
We zijn erin geslaagd om met ons project wereldwijd de grootste database met gegevens over MS en COVID-19 op te zetten. Deze gegevens zijn ‘real-world data’, dus gegevens afkomstig vanuit de echte wereld. In tegenstelling tot gegevens die verzameld worden in een experimentele omgeving zoals een klinische studie, zijn ‘real-world data’ gegevens over de gezondheidstoestand en verzorging van een patiënt in het dagelijkse leven.
Risico op COVID-19 in personen met MS
De real-world gegevens die gebruikt worden in ons initiatief zijn verzameld door personen met MS en hun behandelende artsen vanuit alle hoeken van de wereld. Dit heeft tot verschillende conclusies geleid. Over het algemeen lijkt MS geen risicofactor te zijn om besmet te raken met het coronavirus en COVID-19 te krijgen. Een hogere leeftijd, een progressieve vorm van MS en een hogere graad van invaliditeit werden wel geassocieerd met een hoger risico op COVID-19 en een ernstiger verloop van COVID-19. Dit werd ook bevestigd door resultaten uit andere onderzoeken die onafhankelijk van ons initiatief werden opgezet, zoals de Franse COVISEP-studie en het Amerikaanse COViMS.
COVID-19 en MS-therapie
Bij de therapieën die het immuunsysteem onderdrukken, gaat een behandeling met rituximab in combinatie met corona vaker gepaard met nood aan beademing. Rituximab en ocrelizumab waren beide geassocieerd met een hogere kans op een ziekenhuisopname (inclusief intensieve zorgen) na een coronabesmetting. Deze resultaten werden ook teruggevonden door de onderzoekers van de Italiaanse MuSC-studie. Mensen met MS die op deze therapieën (of andere anti-CD20 therapieën zoals ofatumumab en ublituximab) staan, worden dus aangeraden waakzaam te zijn.
Uit onze analyses van de gegevens, verzameld via dit wereldwijde initiatief, kwam naar voren dat mensen met MS die geen ziekte-onderdrukkende medicatie krijgen, een grotere kans hebben om gehospitaliseerd te worden, opgenomen te worden op intensieve zorgen en vaker nood hebben aan beademing bij een coronabesmetting. Deze resultaten zijn in acht genomen bij het opstellen van het wereldwijd COVID-19 advies voor mensen met MS (wat je hier kunt lezen).
Het wordt aangeraden aan mensen die momenteel MS-medicijnen gebruiken om door te gaan met hun behandeling, tenzij hun behandelende arts hen adviseert om toch te stoppen.
Zomer 2021: aanvullende analyses
In de zomer zal ons team wederom niet stil zitten. Sinds de laatste analyses van eind 2020 zijn wereldwijd veel nieuwe gegevens verzameld. De komende weken zullen we alles in gereedheid brengen om nieuwe analyses tijdens de zomermaanden uit te voeren. We willen hiermee in eerste instantie onze eerdere bevindingen bevestigen/versterken en later ook verfijnen zodat we bepaalde onderzoeksvragen in meer detail kunnen benaderen.
Hoe werken de COVID-19-vaccinaties?
In België wordt momenteel gevaccineerd tegen COVID-19 met 4 vaccins: enerzijds de mRNA-vaccins van Pfizer en Moderna, en anderzijds met de virale-vector vaccins van AstraZeneca en Janssen. Deze 2 soorten vaccins (mRNA- en virale vector-vaccins) zijn op een verschillende manier opgebouwd (met andere laboratoriumtechnieken), maar ze beogen hetzelfde doel: je lichaam alvast laten kennismaken met een onschadelijk stukje coronavirus zodat er antilichamen tegen aangemaakt kunnen worden. Die antilichamen kunnen dan meteen in actie schieten, zodra het echte coronavirus in je lichaam binnentreedt waardoor je dus beschermd bent tegen COVID-19. De vaccins veroorzaken géén COVID-19 infectie, ze kunnen wel gepaard gaan met bijwerkingen zoals een pijnlijke arm of koorts, maar de voordelen van vaccinatie wegen op tegen de risico’s.
Vaccinatie-advies voor mensen met MS
Alle personen met MS, dus ook degenen die behandeld worden met ziekte-onderdrukkende MS-medicatie worden aangeraden zich te laten vaccineren. Voor bepaalde medicatie (fingolimod, siponimod, ozanimod, alemtuzumab, cladribine, ocrelizumab, rituximab, ofatumumab en steroïden) kan het aangeraden zijn om de start van de therapie uit te stellen of de timing van toediening aan te passen. Dat zou de effectiviteit van de COVID-19-vaccinatie in positieve zin kunnen beïnvloeden. Dit wordt het best besproken met de behandelende arts (zie ook het internationaal advies voor personen met MS (Engelstalig)).
De internationale richtlijnen zijn gebaseerd op gegevens van de algemene populatie in de klinische proeven met vaccins, en op eerdere ervaringen met vaccinatie van MS-patiënten. Gegevens over de veiligheid en doeltreffendheid van COVID-19-vaccins specifiek voor MS-patiënten zijn nog niet, of maar weinig beschikbaar. Daarom is het ook nu belangrijk dat er voldoende ‘real-world’ gegevens beschikbaar worden gemaakt om tot meer betrouwbare kennis te komen over COVID-19 vaccinatie in MS. Wij zijn binnen het Global Data Sharing Initiatief alvast begonnen met de plannen om de dataset uit te breiden met vaccinatiegegevens, zodat deze later dit jaar geanalyseerd zouden kunnen worden.
Wordt vervolgd …
Potentieel interessante filmpjes:
SARS-CoV2 vaccinatie in MS (Bart Van Wijmeersch, neuroloog aan het Noorderhart Revalidatie en MS Centrum, Pelt).
