Datum: 29 juni 2018
Deel dit artikel via:

Microbiota en Probiotica

Wat is de microbiota?

De microbiota is de verzamelnaam van bacteriën, virussen en schimmels die zich in, of op ons lichaam bevinden maar die ons daarom nog niet altijd ziek maken. De meest diverse is de darmmicrobiota. Deze micro-organismen spelen een belangrijke rol bij de vertering van voedsel, maar daarnaast zijn ze ook onmisbaar bij de normale ontwikkeling van het immuunsysteem en de hersenen.

Onze darmen bevatten zowel goede, beschermende als schadelijke bacteriën. In gezonde omstandigheden is er een evenwicht tussen beide. Een verstoring van dit evenwicht, dysbiose genoemd, kan een grote invloed op onze gezondheid hebben. Dysbiose kan leiden tot lokale of algemene ontstekingen. Eerder is al een link 1 aangetoond tussen dysbiose en het ontstaan van MS. In deze studies vond men dat de darmen van MS-patiënten in twee opzichten afwijken van die van gezonde mensen. Er zijn minder verschillende soorten bacteriën aanwezig en bepaalde schadelijke, ontstekingsbevorderende bacteriën komen méér voor, terwijl andere bacteriën -waaraan een beschermend effect wordt toegeschreven- juist mínder aanwezig zijn.

Wat zijn probiotica?

Probiotica zijn levende bacteriën en/of gisten die de gezondheid bevorderen door de darmmicrobiota in positieve zin te veranderen. Probiotica worden verkocht als voedselproduct (zoals bepaalde yoghurtvormen) of als voedingssupplement waarin een -vooraf bepaald- aantal bacteriesoorten te vinden zijn. Probioticaproducten kunnen qua samenstelling verschillen in bacteriesoorten of -combinaties, waardoor ook de effecten per probioticaproduct verschillen.

Los daarvan kunnen probiotica ook worden opgenomen d.m.v. een dieet, zoals met het eten van kefir en gefermenteerde groenten. De meeste probiotica komen uit 2 groepen van melkzuurproducerende bacteriën, namelijk Lactobacillus en Bifidobacterium. Bepaalde probiotica hebben gunstige effecten bij de preventie of behandeling van verschillende darmaandoeningen.

Er zijn indicaties dat de inname van probiotica bij een verstoord evenwicht de balans tussen de goede en schadelijke darmbacteriën opnieuw kan herstellen.

Wat doen probiotica in MS?

Er zijn aanwijzingen dat een verstoorde samenstelling van de darmmicrobiota kan leiden tot de ontwikkeling van MS, en dat regulatie van deze samenstelling een potentiële MS therapie kan zijn. Er zijn indicaties dat de inname van probiotica bij een verstoord evenwicht de balans tussen de goede en schadelijke darmbacteriën opnieuw kan herstellen. Onderzoek in proefdieren heeft aangetoond dat het toedienen van bepaalde bacteriesoorten, of de combinatie ervan, het MS ziekteverloop gunstig kan beïnvloeden. Ook in MS patiënten werd reeds een gunstig effect op de invaliditeit waargenomen wanneer de probiotica (een mix van 3 soorten Lactobacillus en 1 soort Bifidobacterium) gedurende 12 weken werden ingenomen. Daarnaast lijken de probiotica ook het mentaal welzijn van de patiënten te verbeteren.

Wat betekenen deze bevindingen?

Ook al lijkt dit bovengenoemde effect van probiotica in proefdieren veelbelovend, toch zijn er tot nu toe slechts twee klinische studies 2 in MS patiënten beschreven waarin het effect van probiotica op de MS ziektesymptomen zelf werd nagegaan. Deze studies in mensen zijn nodig aangezien MS in proefdieren slechts kan worden nagebootst. Daar komt bij dat de samenstelling van de microbiota van het proefdier (in dit geval een muis) verschilt met die van de mens. Bij deze studie in MS patiënten werd een statistische verbetering in invaliditeit gevonden. Deze verandering was echter voor de patiënt zelf niet merkbaar. Verder heeft deze studie ook beperkingen, met name de korte duur van de probiotica inname.

Met andere woorden: Men moet dus voorzichtig zijn bij het trekken van algemene conclusies die de gunstige effecten van probiotica op MS bevestigen, of ontkrachten. In het algemeen kan wel worden gesteld dat het dieet een belangrijke invloed heeft op de samenstelling van de microbiota. Er is aangetoond dat ons Westerse dieet (bestaande uit rood en verwerkt vlees, bewerkte granen, suiker, zout en veel omega-6 vetzuren) het evenwicht kan verschuiven ten gunste van de slechte bacteriën.

Een groentenrijk en eiwitarm dieet kan een gunstig effect op het MS ziekteverloop hebben.

Een groentenrijk en eiwitarm dieet kan een gunstig effect op het MS ziekteverloop hebben door de verstoorde samenstelling van de microbiota terug in evenwicht te brengen.

Momenteel brengt een internationale studie3 de bacteriële samenstelling in de darm van MS patiënten in kaart en vergelijkt die met gezonde individuen. Het uiteindelijke doel van deze studie is om zowel de beschermende, als de schadelijke bacteriën in de darm van MS patiënten te onderscheiden. Op basis van deze informatie wil men de bacteriële samenstelling van de darm vervolgens manipuleren, hetzij door een behandeling met antibiotica die de schadelijke bacteriën uitroeien, hetzij door toediening van probiotica om de gunstige bacteriën aan te vullen. Bedenk: de exacte beschermende bacteriesoorten die MS mogelijkerwijs onderdrukken, zijn nog niet geïdentificeerd. Daardoor is het dus nog niet mogelijk om te zeggen welke speficieke probiotica zullen helpen bij MS patiënten.

Wat zijn de bijwerkingen?

In gezonde personen leiden kwalitatieve probiotica normaal gesproken niet tot bijwerkingen. Bij sommige patiënten kunnen toch milde klachten optreden die meestal tijdelijk zijn, zoals een opgeblazen gevoel en winderigheid. Hoe lang deze symptomen aanwezig blijven, kan variëren van persoon tot persoon. Bij patiënten met onderliggende gezondheidsproblemen (zoals een verminderde immuniteit of bij ouderen) kunnen serieuze complicaties zoals infecties optreden. Ook zwangere vrouwen dienen op te letten. De veiligheid is niet grondig onderzocht, en ook niet van alle bacteriesoorten nagegaan. Informatie over de veiligheid op lange termijn is eveneens beperkt. Daarom wordt aanbevolen om het gebruik van probiotica met de behandelende arts te bespreken.

Samenvatting

Probiotica vertonen een sterk potentieel om MS symptomen te onderdrukken. Gezien hun groeiende populariteit is er een grote variëteit in probiotica voedingssupplementen te koop. Verder onderzoek in mensen met MS is echter essentieel om de ideale bacteriële kandidaat te identificeren en de veiligheid hiervan verder te onderbouwen. Hierdoor is het nog niet zeker welk probioticum een gunstig effect heeft in MS. Een gezond dieet, rijk aan groeten, fruit, noten, peulvruchten en volle, onbewerkte granen en arm in verzadigde vetten, suiker en zout, is in alle gevallen aan te bevelen. De beste vorm van probiotica bevindt zich immers nog steeds in het dieet.

wij·zer

  1. (de; m; meervoud: wijzers) iets dat wijst: de wijzers van een horloge; bladwijzer, wegwijzer
  2. (bijv. naamwoord) vergrotende trap van ‘wijs’ – met veel kennis en inzicht; verstandig

wij·ze

  1. (zelfstandig naamwoord, meervoud: wijzen) manier waarop, levenswijze

Meer uitleg bij termen omtrent multiple sclerose
Bekijk onze verklarende woordenlijst
© MS Wijzer 2024